Vroedvrouw

 

Auteur: Katja Kettu
Uitgever: De Arbeiderspers
Jaar: 2015
Bladzijden: 352

Over het boek:
Lapland, zomer 1944. In de aderen van de vroedvrouw stroomt het kokende bloed van haar vermoorde vader. Sinds haar kindertijd leeft ze in een wereld die stinkt naar urine en carbol. Tot ze hem ontmoet, de Duitse luitenant in zijn glimmende SS-laarzen. Hij ziet haar, besmeurd, een navelstreng tussen haar tanden, en kijkt haar aan zoals nooit iemand haar aankeek. Zij zal deze man volgen, desnoods naar het einde van de wereld

Mening Hans:
Na het bekijken van de verfilming van het boek (te zien op //solarmoviefree.me/movie/the-midwife-2015/watching.html met Engelstalige ondertiteling) was ik wel heel benieuwd naar het boek zelf. Het boek is gebaseerd op dagboekfragmenten en aantekeningen die zijn gemaakt door mensen uit die tijd. De dochter van de naamloze vroedvrouw kreeg deze in 1985 in haar bezit. De naamloze vroedvrouw is weer een grootouder van de Finse schrijfster Katja Kettu.

Het boek speelt zich af in Fins Lapland ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en dan voornamelijk de periode 1944-1945. In Fins Lapland waren ongeveer 200.000 soldaten gestationeerd, meer dan de totale bevolking in Fins Lapland. De Finnen waren niet in oorlog met de Duitsers. De Duitsers hielpen de Finnen tegen de Sovjet-Unie. Gevolg was dat de Finse vrouwen relaties kregen met de Duitsers. Dit gebeurde ook in Nederland. In Nederland lag de situatie wat anders dan in Finland. Finland en Duitsland waren bondgenoten. In de loop van 1944 veranderde dit. Finland en de Sovjet-Unie hadden op een gegeven moment een wapenstilstand en vlak daarna sloten ze de vrede. Dit betekende dat Finland en Duitsland geen bondgenoten meer waren maar vijanden. Een voorwaarde van de vrede tussen Finland en Sovjet-Unie was dat de Duitsers uit Finland werden gedreven.

In dit kader staat het verhaal van een ongeletterde Finse vroedvrouw die al haar kennis in de laatste maanden van de oorlog heeft vergaard. Ze wordt verliefd wordt op een SS-officier met de naam Johannes Angelhurst. De vroedvrouw is een outcast in haar omgeving en ze heeft als bijnaam haviksoog. De verliefdheid zorgt ervoor dat de vroedvrouw vanaf dat moment betrokken wordt in de oorlog. Ze achtervolgt Johannes zelfs naar het kamp Titovka Zweiglager 322. Een voormalig doorgangskamp dat een permanenter karakter heeft gekregen en waar Herman Gödel de scepter over zwaait. Ze gaat in het kamp werken als Finse zuster. Omdat de Finnen en de Duitsers bondgenoten zijn, gaat dit allemaal goed. Als zuster krijg je een inkijk in het kamp en hoe het eraan toeging. Vooral de gevreesde Operatie Koestal, een schuur middenin het kamp, wordt vaak genoemd. Het duurt lange tijd voordat er wordt verteld wat er in de Koestal gebeurd. Haviksoog belandt er namelijk zelf in als de Finnen plotseling tegenstanders van de Duitsers zijn geworden.

We zijn opgegroeid in de schoolbanken met de geschiedenis van de oorlog in Nederland. Hoe de oorlog in Fins Lapland eraan toe ging, heb ik nooit meegekregen en is ook nooit verteld op school. Naast de schoolinformatie heb ik daarbuiten ook wel naar informatie gezocht, maar ook toen wist ik niet van het bestaan van de oorlog in Finland. Totdat ik me begon te interesseren voor Scandinavië. Vanaf die tijd werd de situatie duidelijker. Het boek en de film Vroedvrouw geeft veel meer informatie over hoe het er in die periode eraan toe ging. Het boek heeft dan ook nog eens een omstreden thema, namelijk de relaties van de Finse vrouwen voor de Duitsers. Zijn de Finse vrouwen per definitie dan slecht? Zijn er in die periode dat Finland en Duitsland bondgenoten waren niet meer dingen gebeurd? Schaamt Finland zich voor de periode dat men zij aan zij met Duitsland vocht? Was de veroordeling van de Finse vrouwen en de kinderen die uit deze relaties geboren werden wel terecht? Na het lezen van dit boek ben ik van mening dat het niet zo zwartwit was in die periode. Het is een rauw en keihard verhaal geworden die bij mij een diepe indruk over die periode heeft achtergelaten. Je moet wel de aandacht bij het verhaal hebben, want de tijdswisselingen kunnen erg verwarrend zijn.

****

Hans.

4 gedachten aan “Vroedvrouw”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.